De relatie tussen stress en gewicht is complex en kan sterk variëren tussen verschillende mensen. Ook factoren zoals genetica, metabolisme, levensstijl en psychologische gezondheid kunnen een rol spelen bij het verband tussen stress en gewicht. Waar de ene afvalt van stress, komt de andere juist aan. En dat kan door allerlei factoren komen.
Stress kan leiden tot veranderingen in eetgewoonten. Sommige mensen hebben de neiging om meer te eten als reactie op stress. Het zal niemand verbazen dat dat kan leiden tot gewichtstoename. Anderen hebben juist minder eetlust met gewichtsverlies tot gevolg. In tijden van stress (en wellicht tijdgebrek) hebben veel mensen ook nog eens sneller de neiging om minder gezonde voedingskeuzes te maken. Niet gek! Als je uitgeblust bent en je hoofd vol zit met stressvolle dingen, is het een makkelijkere keuze om snel naar een simpele maaltijd te grijpen. Kant-en-klaar, uit de muur of gauw een pizzaatje bestellen. Helemaal niet erg om een keer naar uit te wijken, maar voor de lange termijn schadelijk voor je gezondheid. In tegenstelling tot een zelfgemaakte uitgebalanceerde maaltijd, zit comfort- of fastfood vaak vol calorieën, vetten en suikers.
Stress activeert het sympathische zenuwstelsel en zorgt ervoor dat het lichaam stresshormonen produceert. Denk aan adrenaline en cortisol. Adrenaline verhoogt het verbruik van energie in je lijf en zorgt daarmee voor een tijdelijke daling in gewicht. Het gaat helaas wel ten koste van gezond weefsel, aangezien die afgebroken en uitgeput raken. Nadat de stress is opgetreden komt er cortisol vrij. In tegenstelling tot adrenaline, beperkt cortisol het energieverbruik in je lijf zodat verdere schade aan je lijf wordt voorkomen. Langdurige blootstelling aan verhoogde cortisolniveaus kan het hormonale evenwicht verstoren en de stofwisseling beïnvloeden. Het lichaam krijgt dan geen kans om uitgeputte en afgebroken weefsels te herstellen. Als gevolg hiervan ervaar je gewichtstoename en kun je niet tot nauwelijks gewicht verliezen.
Cortisol is een normaal en essentieel hormoon, maar juist de balans en de regulatie van het cortisolniveau zijn cruciaal voor een gezonde lichaamsfunctie. Langdurige blootstelling aan te hoge cortisolwaardes door stress, heeft negatieve effecten op je gezondheid. Niet alleen gewichtstoename en verhoogde eetlust zijn bekende gevolgen, maar ook een verhoogde bloeddruk, verminderde immuunfunctie, verminderd geheugen en concentratieverlies liggen op de loer.
Chronische stress kan bijdragen aan de ophoping van buikvet, ofwel buikvet accumulatie. Het gaat dan voornamelijk om de toename van buikvet in de buikholte, rond organen zoals de lever, alvleesklier en darmen. Onder invloed van stresshormonen hebben mensen de neiging om vet op te slaan in de buikstreek. Dit komt omdat stresshormonen ervoor zorgen dat brandstoffen in tijden van stress alleen nog naar de vitale weefsels gaan die je nodig hebt om te kunnen overleven. De vitale organen bevinden zich voornamelijk in de buikstreek. De meeste mensen vinden de extra centimeters in de taille niet mooi, maar daarnaast wordt buikvet geassocieerd met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen, zoals hartziekten en diabetes type 2.
Stress kan ook van invloed zijn op je motivatie en energieniveau, waardoor je minder geneigd bent om fysiek bezig te zijn. Het zal geen verrassing zijn dat het verminderen van lichaamsbeweging invloed heeft op je gewicht. En al helemaal als je in plaats van een uurtje sporten kiest voor het nuttigen van een magnetronmaaltijd op de bank.
Sporten kan juist helpen om stress te verminderen! Regelmatige lichaamsbeweging en fysieke activiteit hebben een positief effect op de geestelijke gezondheid. Tijdens lichamelijke activiteit, vooral bij matige tot intensieve inspanning, worden endorfines vrijgegeven in de hersenen. Endorfines zijn neurotransmitters die een positief gevoel van welzijn en geluk kunnen bevorderen. Ze kunnen stress verminderen en een gevoel van ontspanning en kalmte bevorderen. Tegelijkertijd helpt sporten ook meteen bij het verminderen van de afgifte van stresshormonen.
Langdurige stress vraagt heel erg veel van je lichaam. In het begin misschien onopgemerkt, maar als het langer duurt ga je sneller door je reserves heen. In tijden van stress ben je misschien sneller geneigd om voor jezelf te zorgen door overtuigingen als ‘vandaag mag je sporten wel overslaan’ of ‘de dag was al zwaar genoeg, pak lekker die zak chips’. Het is juist belangrijk om op die momenten extra goed voor jezelf en je gezondheid te zorgen! Maak gezonde tussendoortjes, zodat je minder snel vervalt in ongezond snaaien, en maak maaltijden die voorzien in alle macro- en micronutriënten. Boven alles: zorg dat je je bron van stress aanpakt en je het antwoord ‘druk, druk, druk’ links kan laten liggen als iemand vraagt hoe het met je gaat. Succes!
afvallen
goede begeleiding?
